دیپلماسی محیط زیست

در دنیای امروز، تامین اهداف و منافع بلندمدت یک واحد سیاسی از مسیر مذاکرات و همکاری‌های میان کشورها، به گزینه مطلوب و ارجمند برای همه کشورهای جهان اعم از پیشرفته یا در حال توسعه تبدیل شده است. ابزار دیپلماسی و روش ها و گفتمان های جدید حاکم در این حوزه، راه را برای تحقق اهداف مطلوب کشور فراهم می کند و به فراخور نوع روش و گفتمان حاکم بر این ابزار، لوازم و الزامات جدیدی نیز در روابط میان کشورها به وجود می آید. محیط زیست یکی از مهمترین محورهای توسعه پایدار هر کشور تلقی می شود. توجه به طبیعت کشور، منابع آبی، جنگل‌ها و مراتع، مناطق حفاظت شده، زیستگاه‌ها و پارک‌های ملی، همه از مولفه‌های اصلی توسعه پایدار منطقه‌ای و بین‌المللی هستند. بی توجهی کشورهای توسعه یافته و بهره برداری بی رویه از منابع زیستی و عدم امکان جابگزینی مناسب برای آنها، نگرانی های بسیاری را موجب شده است. از توجه ویژه حوزه دیپلماسی به بخش محیط زیست، مفهوم علمی جدید و میان رشته‌ای به نام دیپلماسی محیط زیست تولید شده است که باب نوینی در مسیر توسعه و تعاملات سیاسی میان کشورها گشوده است. دیپلماسی محیط زیست چارچوب نظام‌یافته در رعایت حفظ محیط زیست در اثر همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی با حفظ احترام به تعهدات مشترک بین‌المللی و قواعد الزام‌آور در جهت تحقق ثبات و صلح جهانی است. در واقع، دیپلماسی محیط زیست، زمینه و ابزاری برای انجام مذاکرات زیست محیطی و ایجاد زمینه مساعد جهت بهبود سیستم فعلی است. موقعیت استراتژیک ایران در خاورمیانه و جهان و روابط اقتصادی و سیاسی پایدار با همسایگان در دریا و خشکی، باعث حساسیت بیشتر آن نسبت به مسائل زیست محیطی شده است. مسائل مربوط به آب، آلودگی محیط زیست، محدودیت منابع، آلودگی شیمیایی، گردوغبار، آتش‌سوزی و بسیاری از مشکلات مشابه دیگر، مستلزم کاربست  دیپلماسی زیست‌محیطی قوی برای کشور است تا از شرایط ناپایدار فعلی بتواند عبور کند. (Padash & Ardestani, ۲۰۱۹). ازجمله مهارت‌ها و دروسی که علاقمندان به این دوره فراخواهند گرفت، می توان به سرفصل های ذیل اشاره کرد:

• بررسی قواعد حاکم بر محیط زیست از منظر حقوق بین‌الملل
• نقد و بررسی موافقت نامه های جهانی و تاثیر آن بر کاهش مخاطرات زیستی
• مطالعه انتقادی اسناد بالادستی ایرانی و بین المللی
• بررسی مفاهیم حقوق بین‌الملل محیط زیست با تاکید بر توسعه پایدار
• مطالعه چارچوب‌های علمی و استراتژیک برای دیپلماسی محیط زیست کشور
• شناخت روند مذاکرات بین‌المللی زیست محیطی با حضور فعالان و شرکت کنندگان در این مذاکرات
• روش های کاربست دیپلماسی در تحقق اهداف زیست محیطی
• آشنایی با فناوری‌های پاک و لزوم توجه به آنها
• اصول و آداب مذاکره و سازوکار شرکت در مجامع بین المللی
• شناخت روندها و جریان های حاکم بر نهادهای مرتبط